Những cú sốc văn hóa ở Nhật “nhớ đời” và cách khắc phục

Ngày cập nhất mới nhất : 11 / 08 / 2023

Nhật Bản có nền văn hóa đặc sắc, thậm chí có những phong tục và thói quen khiến cả thế giới “bất ngờ”, trầm trồ. Rất nhiều du học sinh, lao động Việt khi sang đây học tập và làm việc đã cảm thấy sốc văn hóa ở Nhật. Vậy hãy cùng Nam Chau IMS tìm hiểu xem văn hoá hay những điều gì ở Nhật khiến mọi người ngỡ ngàng đến vậy nhé. Nắm được những điều đó, chắc chắn bạn sẽ nhanh chóng thích nghi cũng như không bị khó xử, bất ngờ khi đặt chân sang quốc gia này.

I. Những cú sốc văn hóa khi du học Nhật Bản

Những cú sốc văn hóa khi du học Nhật Bản khiến nhiều người cảm thấy lạ lẫm và khó thích nghi trong thời gian đầu, cụ thể như sau:

1. Người Nhật vô cảm và lạnh lùng

Khi du học tại Nhật Bản, nhiều người nước ngoài có thể gặp phải những cú sốc về văn hóa, như tính cách vô cảm và lạnh lùng của người Nhật. Người Nhật thường có xu hướng kín đáo và ít biểu lộ cảm xúc công khai. Họ thích giữ khoảng cách cá nhân và không thể hiện quá nhiều cảm xúc trong giao tiếp. Điều này có thể làm cho việc giao tiếp với người Nhật trở nên khó khăn đối với một số người nước ngoài. Tuy nhiên, sau một thời gian tìm hiểu và thích nghi, bạn sẽ nhận thấy rằng người Nhật thực sự thân thiện, hỗ trợ và chân thành trong quan hệ cá nhân.

2. Ở Nhật Bản rất yên tĩnh

Khi du học tại Nhật Bản, một cú sốc văn hóa có thể là sự yên tĩnh tột độ trong môi trường xung quanh. Nhật Bản là đất nước có nền văn hóa tôn trọng sự tĩnh lặng và không ưa thích tiếng ồn. Người Nhật thường giữ im lặng trong công cộng, trên phương tiện giao thông và trong nhiều tình huống xã hội. Và hikikomori là một trong những hội chứng điển hình nhất cho tình trạng này. Điều này có thể khiến cho một số người nước ngoài cảm thấy bất tiện hoặc thiếu sự thoải mái ban đầu. Tuy nhiên, sau một thời gian sống ở đây, du học sinh sẽ hòa nhập và đánh giá cao văn hóa tĩnh lặng của Nhật Bản.

3. Nhật Bản phân bậc xã hội rõ ràng

Một cú sốc văn hóa khi du học Nhật Bản có thể là sự phân bậc xã hội rõ ràng. Nhật Bản có một hệ thống xã hội có sự phân chia rõ ràng giữa các tầng lớp và vai trò xã hội được định rõ. Du học sinh có thể thấy sự khác biệt về cách người Nhật tôn trọng và tuân thủ theo thứ bậc xã hội. Điều này có thể tạo ra một cảm giác cụ thể, đôi khi là chưa quen, và yêu cầu thời gian để hiểu và thích nghi với văn hóa mới này.

4. Người luôn cần cù, chăm chỉ làm việc

Có thể bạn sẽ bất ngờ vì người Nhật xem công việc là trên hết, họ làm việc quần quật, thời gian làm việc của họ có thể từ 9-10h. Người Nhật rất yêu công việc, họ coi công việc như cuộc sống của mình, và họ quan niệm rằng “sống để làm việc chứ không phải làm việc để sống”.

5. Người Nhật vô cùng tỉ mỉ và cẩn thận

Lối sống và làm việc của người Nhật có phần nào đó khắt khe, khuôn mẫu, đặc biệt luôn đặt công việc lên hàng đầu. Điều này khiến nhiều người phải sốc văn hóa Nhật Bản và đặt câu hỏi tại sao họ phải khổ như vậy. Nhưng những đức tính đó lại là bí quyết để Nhật Bản kiên cường vực dậy sau những thảm họa khủng khiếp rồi đứng vững, phát triển, khiến thế giới ngả mũ khâm phục như ngày nay.

Từng câu, từng chữ đều được yêu cầu chuẩn format, các lỗi nhỏ nhất cũng phải sửa lại đến khi thật ưng, hoặc hoàn hảo nhất cho đến hết thời hạn, không còn có thể sửa thêm được nữa. Các giấy tờ tùy thân, thẻ ngân hàng… ở Nhật cũng yêu cầu kê khai chi tiết. Một số loại còn yêu cầu tuyệt đối không dùng bảng chữ cái tiếng Anh (a,b,c…) mà phải được khổ chủ tự điền bằng chữ viết tay tiếng Nhật (hiragana, katakana, kanji), người làm giấy tờ phải có con dấu kiểu Nhật, không dùng chữ ký tay thông thường. Với người mới học tiếng Nhật, việc hoàn thành các thủ tục này rất gian nan.

6. Người Nhật rất thích đeo khẩu trang

Một trong những cú sốc văn hóa khi du học Nhật Bản có thể là thấy mọi người đeo khẩu trang một cách phổ biến và chủ động, không chỉ trong mùa dịch. Người Nhật coi việc đeo khẩu trang là một phần của văn hóa phòng chống dịch bệnh và tôn trọng sức khỏe của cộng đồng. Dành thời gian để hiểu và thích nghi với thói quen này có thể khó đối với một số người từ các quốc gia không có văn hóa đeo khẩu trang tương tự. Tuy nhiên, điều này cũng cho thấy sự quan tâm và sẵn lòng bảo vệ sức khỏe chung của người dân Nhật Bản.

7. Ở Nhật có rất nhiều quảng cáo

Khi du học tại Nhật Bản, một cú sốc văn hóa có thể là số lượng lớn quảng cáo xuất hiện khắp nơi. Từ bảng hiệu đèn neon sặc sỡ trên phố đèn đỏ Shibuya đến các bảng rực rỡ trên tàu điện ngầm, quảng cáo trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của người Nhật. Việc quảng cáo phổ biến đến vậy có thể làm cho môi trường sống trở nên rối mắt và bất tiện. Tuy nhiên, đây cũng là một phần của văn hóa tiêu thụ nhanh và phát triển kinh tế của xứ sở hoa anh đào.

8. Nhật Bản đa số dùng máy bán hàng tự động

Khi du học tại Nhật Bản, một điều gây sốc văn hóa là sự phổ biến của máy bán hàng tự động. Tại mọi nơi, từ các con phố nhỏ đến các tòa nhà cao tầng, bạn sẽ thấy rất nhiều máy bán hàng tự động cung cấp đủ loại đồ uống, đồ ăn, thậm chí là quần áo và đồ gia dụng. Thay vì tìm kiếm các cửa hàng, người Nhật thường chọn mua đồ từ máy bán hàng để tiết kiệm thời gian và tiền bạc. Điều này phản ánh tính tiện lợi và sự hiện đại trong cách sống của họ.

9. Người Nhật không nhận tiền tip

Một điều gây sốc văn hóa là người Nhật không thường nhận tiền tip. Tại các nhà hàng, khách sạn, hoặc dịch vụ phục vụ, việc để lại tiền tip có thể bị xem là không phù hợp và thậm chí là gây khó khăn cho người nhận. Người Nhật thường đánh giá công việc của họ là phần của trách nhiệm nghề nghiệp và không mong đợi tiền tip. Thay vào đó, họ cung cấp dịch vụ chất lượng và đảm bảo sự hài lòng của khách hàng.

10. Người Nhật khỏa thân trong nhà tắm công cộng

Một trong những cú sốc văn hóa khi du học Nhật Bản là việc người Nhật thường khỏa thân trong nhà tắm công cộng, cụ thể là trong các onsen (suối nước nóng). Điều này có thể gây ngạc nhiên đối với du khách từ các nền văn hóa khác, nhưng ở Nhật Bản, đây là phần của truyền thống và phong tục. Trong các onsen, mọi người tuân thủ quy tắc vệ sinh nghiêm ngặt và tôn trọng nhau. Nên khi tham gia vào hoạt động này, du khách cũng nên tham gia và tôn trọng phong tục truyền thống của đất nước này.

11. Cúi chào là hành động thường thấy của người Nhật

Khi du học tại Nhật Bản, bạn sẽ nhanh chóng nhận ra rằng cúi chào là một hành động phổ biến và quan trọng trong văn hóa của người Nhật. Người dân ở đất nước này thường cúi chào để chào hỏi, cảm ơn, xin lỗi và thể hiện lòng tôn trọng. Điều này có thể gây ngạc nhiên đối với du khách từ các nền văn hóa khác, nhưng nó là một phần quan trọng của phong tục và cách sống của người Nhật. Trong quá trình du học, bạn sẽ học cách cúi chào đúng cách và thích nghi với phong cách sống này.

12. Tạp chí “người lớn” được bày bán công khai

Khi du học tại Nhật Bản, một điều có thể gây sốc cho nhiều người là việc tạp chí “người lớn” được bày bán công khai tại các cửa hàng tiện lợi và quầy báo. Mặc dù Nhật Bản là một xã hội kỳ thị tình dục, việc bày bán các tạp chí không che hình ảnh tình dục mở ra cho du khách cái nhìn khác về văn hóa này. Tuy nhiên, người Nhật thường rất kín đáo và tôn trọng không gian cá nhân của người khác, vì vậy người du học sẽ nhanh chóng thích nghi với phong cách sống này.

13. Người Nhật luôn đứng 1 bên ở thang cuốn

Khi du học tại Nhật Bản, một điều gây sốc cho nhiều người là thấy người Nhật luôn đứng ở một bên của thang cuốn, để nhường không gian cho người lạ đi lên hoặc xuống. Điều này thể hiện sự tôn trọng và ân cần của người Nhật dành cho người khác, đồng thời đảm bảo không làm phiền hay tạo cản trở cho người khác di chuyển. Dù thú vị và hấp dẫn, nhưng du khách nên học cách thích nghi với thói quen này để không gây rối hoặc gây phiền phức cho người dân địa phương.

14. Phụ nữ Nhật Bản hút thuốc lá nhiều

Khi du học tại Nhật Bản, một số du khách có thể bất ngờ trước việc thấy phụ nữ Nhật Bản hút thuốc lá nhiều, đặc biệt là trong những khu vực công cộng. Tuy không phải là tất cả, nhưng một số phụ nữ Nhật Bản vẫn thích sử dụng thuốc lá trong cuộc sống hàng ngày. Điều này có thể làm cảm giác khó chịu với những người không quen với môi trường hút thuốc. Vì vậy, khi du học tại Nhật Bản, du khách cần chấp nhận và tôn trọng thói quen này của người dân địa phương.

15. Lãi suất ở ngân hàng Nhật Bản bằng 0

Một cú sốc văn hóa khi du học Nhật Bản là lãi suất ở ngân hàng rất thấp, thậm chí bằng 0. Điều này có thể khó hiểu với những người quen với lãi suất cao hơn. Tuy nhiên, ở Nhật Bản, việc tiết kiệm và tạo động lực kinh tế chủ yếu được đạt thông qua các chương trình khuyến khích tiêu dùng và đầu tư. Du học sinh có thể cần điều chỉnh thói quen tiết kiệm và đầu tư của họ để thích nghi với môi trường tài chính đặc biệt này.

16. Những cú sốc văn hóa ở Nhật khác

Ngoài những cú sốc văn hóa đã đề cập, du học sinh ở Nhật Bản cũng có thể gặp phải những cú sốc khác như: Nhà vệ sinh có rất nhiều nút bấm,tàu điện hay xe điện rất đúng giờ, có rất nhiều máy móc thiết bị hiện đại thói quen tắm chung trong onsen (suối nước nóng) của người Nhật, việc không được nói tiếng lớn trong các khu dân cư, cách ăn uống và chế độ ẩm thực đặc biệt của họ, cũng như việc ăn mừng các lễ hội truyền thống. Mọi người ở Nhật Bản cũng rất tôn trọng quy tắc và đạo đức xã hội, vì vậy du học sinh cần làm quen và tuân thủ các quy định và tập quán địa phương.

II. Làm thế nào để biết bản thân đang bị sốc văn hóa ở Nhật?

Khi du học ở Nhật Bản, bạn có thể nhận biết mình đang gặp sốc văn hóa thông qua những dấu hiệu như: cảm giác cô đơn, không hiểu được ngôn ngữ và tập quán địa phương, cảm thấy bất an khi giao tiếp với người dân, không thích nấu ăn hoặc thực đơn ẩm thực không phù hợp, cảm thấy không thoải mái khi phải tuân thủ các quy tắc xã hội mới lạ, và gặp khó khăn trong việc thích nghi với cách sống và công việc tại Nhật Bản. Nếu bạn nhận ra những dấu hiệu này, hãy tìm cách tư vấn và hỗ trợ từ người địa phương hoặc cơ quan hỗ trợ sinh viên để giúp bạn vượt qua sốc văn hóa.

III. Các giai đoạn khi bị sốc văn hóa ở Nhật Bản

Khi du học ở Nhật Bản, bạn có thể trải qua các giai đoạn của sốc văn hóa. Giai đoạn đầu tiên là phấn khởi và hào hứng khi đến nước này. Sau đó, có thể bạn sẽ cảm thấy bất an và bối rối khi đối mặt với sự khác biệt văn hóa. Giai đoạn tiếp theo là tự ti và tách biệt, khi bạn gặp khó khăn trong việc thích nghi với tập quán mới. Cuối cùng, bạn sẽ dần thích nghi và chấp nhận sự khác biệt, hòa nhập vào cuộc sống ở Nhật Bản. Qua từng giai đoạn, hãy tìm cách học hỏi và hiểu thêm về văn hóa địa phương để vượt qua sốc văn hóa một cách tích cực.

IV. Cách khắc phục tình trạng sốc văn hóa ở Nhật

Để khắc phục tình trạng sốc văn hóa khi đến quốc gia này, trước tiên hãy lắng nghe và quan sát, tìm hiểu trước về văn hóa của Nhật Bản. Tìm cách học tiếng Nhật và tham gia vào hoạt động cộng đồng để tăng cường giao tiếp và tạo mối quan hệ. Tham gia các khóa học và hoạt động văn hóa để hiểu thêm về phong tục, tập quán, và lối sống của người Nhật. Tránh so sánh và lược bỏ những quan điểm tiêu cực, hãy tập trung vào sự đa dạng và sự đặc biệt của văn hóa đó. Cuối cùng, hãy cởi mở và kiên nhẫn để thích nghi và hòa nhập, đồng thời giữ vững bản sắc và lòng tự hào về nền văn hóa của bạn.

Ngoài ra, bạn cũng nên tìm hiểu về điều cấm kỵ ở Nhật Bản để tránh không phạm phải, gây mất thiện cảm hoặc nặng hơn là có thể bị vi phạm quy định và xử phạt ở quốc gia này!

Mọi cú sốc văn hóa Nhật đều cần có thời gian để thích ứng, cuộc sống du học không phải chỉ toàn màu hồng, sẽ có lúc bạn thấy chán nản và lạc lõng nhưng theo thời gian bạn sẽ học được nhiều điều hay từ cách sống chỉnh chu, kỷ luật, ý thức đặt lợi ích chung lên trên của người dân xứ sở mặt trời mọc. Hãy suy nghĩ tích cực và cố gắng thích nghi, rồi sẽ có ngày bạn coi Nhật Bản như ngôi nhà thứ hai của mình, bạn sẽ gặt hái được nhiều kinh nghiệm và trải nghiệm thú vị.